1.0 Inleiding

Uit hoeveel procent water bestaat een mens?

Water [1] is het hoofdbestanddeel van het menselijk lichaam maar het percentage schommelt ‘slechts’ rond 55 à 60 procent. Bij vrouwen bestaat ongeveer de helft van het lichaam uit water. Bij mannen is dat nog iets meer, zo'n 65% van hun lichaam bestaat uit water. Een lichaam van een baby bevat zelfs nóg meer water: wel 75%! Dit betekent dus dat iemand die 40 kg weegt, uit zo'n 20 tot 26 liter water bestaat.

‘De maximale duur die iemand zonder water kan, lijkt een week te zijn’,
vertelde professor biologie Randall K. Packer van de George Washington Universiteit in 2013 tegen NBC News.

Het grootste deel van dat water – bij een volwassen man toch al gauw zo’n 45 liter – zit in de cellen van ons lichaam: een cel is eigenlijk een zakje water met daarin verschillende structuren. Niet alle organen zijn overigens even waterrijk: de longen bestaan bijvoorbeeld voor 90 procent uit water; de huid voor 80 procent en de hersenen voor 70 procent. Botten en tanden bevatten toch ook nog respectievelijk 20 en 10 procent. De overige 40 procent van het totale watergehalte bevindt zich buiten de cellen. 7 à 10 procent in het bloed; de rest zit tussen de lichaamscellen!

‘Het gevaar van uitdroging – onvoldoende watervoorraad in de cellen - staat ons dagelijks op te wachten!’

Lange tijd heette drinkwater ‘zuiver’ wanneer het niet besmet was met ziekteverwekkers. Echter heden ten dage blijkt overduidelijk dat het leidingwater sporen bevat van farmaca (‘zelfzorgproducten’: medicijnen, drugs, etc). Dus we hebben niet alleen te maken met waterschaarste, maar ook met het drinkwater dat nog eens sterk ‘vervuild’ is.

[1] Nieuwsbrieven ‘Water’ – deel I t/m VI, maart 2012 –februari 2013

2.0 Waterschaarste

‘Schoon drinkwater wereldwijd onder druk’

Waterschaarste is het tekort aan voldoende schoon drinkwater. De vraag naar schoonwater overstijgt de aanbodcapaciteit van het natuurlijke systeem of de toegang ertoe. Dit is een probleem waar een derde van de mensheid mee te maken heeft en één van de meest bepalende thema’s van de 21^ste eeuw. Beter gezegd, voor onze toekomst!
Volgens de krant Trouw (11 september 2019) dreigt er zelfs in Nederland een tekort aan drinkwater uit de Maas. De Maas is de bron voor drinkwater voor bijna 4 miljoen mensen, boeren en bedrijven in voornamelijk Zuid-Holland en Zeeland, en een beetje Limburg. Daar komen nog ruim 3 miljoen Belgen bovenop. Terwijl dat aantal klanten groeit en hun waterbehoefte bij warm weer toeneemt, daalt door droogte de hoeveelheid water die door de Maas stroomt. Drinkwater uit de kraan: is dat in de toekomst overal in Nederland – de wereld - nog vanzelfsprekend?

‘Water is wereldwijd het belangrijkste onderwerp van dit moment’

In 2025 zullen, volgens de prognoses van de FAO, 1,8 miljard mensen in landen of gebieden leven waar absolute waterschaarste [1] heerst en twee derde van de wereldbevolking zou te maken kunnen hebben met waterstress [2]. Snel groeiende stedelijke gebieden zullen een zwaar beslag leggen op (ondergrondse) watervoorraden in de directe omgeving. Internationale organisaties als UN Water, de World Water Council, Water.org en het World Economic Forum spreken dan ook van een mondiale watercrisis.

‘Ongelijke waterconsumptie’

Wereldwijd dreigt een watertekort voor 40% van alle mensen. Verder gebruiken meer dan 2 biljoen mensen onveilig drinkwater en hebben meer dan 4,5 biljoen mensen geen toegang tot veilige sanitaire voorzieningen. Vooral vrouwen en meisjes zijn daar het slachtoffer van. Hun gezondheid en kansen op onderwijs en werk nemen daarmee af.
Eén op de vijf mensen in ontwikkelingslanden heeft geen toegang tot voldoende schoon drinkwater [3], terwijl het gemiddelde huishoudelijke waterverbruik in Europa en de Verenigde Staten tussen 200 en 600 liter per dag ligt. Daarbij komt ook nog dat mensen in sloppenwijken doorgaans 5 tot 10 maal meer per liter water betalen dan mensen met leidingwater!

‘Levensbedreigend watertekort Midden-Oosten door klimaatverandering’

[1] Waterschaarste: jaarlijks wateraanbod per persoon minder dan 1000 m3 (1 miljoen). Dat is 2740 liter per dag.
[2] Waterstress: jaarlijks wateraanbod per persoon minder dan 1700 m3 (1,7 miljoen liter) dat is 4658 liter per dag
[3] FAO noemt als minimumhoeveelheid 20 liter per dag

Afb. wereldwijde fysieke en economische waterschaarste.

3.0  Waterschaarste wereldwijd

‘Aarde kan haar dorst haast niet lessen’

Waterschaarste wordt veroorzaakt door een complex geheel aan fluctuerende (op elkaar inwerkende) factoren. De groeiende wereldbevolking, verbeterende levensstandaarden,  veranderende consumptiepatronen en steeds toenemende irrigatie van landbouwgronden zorgen voor een stijgende vraag naar water. Klimaatverandering, ontbossing, waterverspilling en watervervulling  zorgen anderzijds voor een dalende beschikbaarheid, en ………… ga zo maar door! 

Wist u dat …. ‘Als je al het water van de wereld in een literfles zou stoppen, het beschikbare zoete water gelijk staat aan 1 eetlepel water!'

Afb. Mondiaal waterverbruik 1900 – 2025 per regio, in miljarden m3 per jaar

Dat de beschikbaarheid van water doorgaans plaatselijk per seizoen varieert, maakt het nog moeilijker om goed inzicht te krijgen in deze wereldproblematiek. Genuanceerde analyses uit 2016 laten bijvoorbeeld zien dat twee derde van de wereldbevolking (4 miljard mensen) ten minste 1 maand per jaar in omstandigheden van ernstige waterschaarste leeft. Bijna de helft van die mensen leeft in India en China!

‘Als er niet snel actie wordt ondernomen, dreigt er een wereldwijde watercrisis’

Ondanks vele recente successen op dit gebied hadden anno 2012 al meer dan 780 miljoen mensen - daarvan 120 miljoen in Europa - géén toegang tot veilig drinkwater!

4.0  Rivieren wereldwijd vervuild met antibiotica

Onderzoekers van de universiteit van York hebben van 92 rivieren overal ter wereld stalen genomen en de wijdverspreide antibioticavervuiling in kaart gebracht. Twee derde van de stalen bleek antibiotica te bevatten, de meeste van die stalen bevonden zich in Afrika en Azië. Ook in Europa en Noord-Amerika troffen de onderzoekers waarden aan die de veiligheidslimieten overschreden.
De Thames in Londen bevat een totale antibioticaconcentratie van 233 ng per liter. Een site in Bangladesh had een concentratie van metronidazol die 300 keer hoger lag dan de limiet. De veiligheidslimieten zijn overigens vastgesteld door de industrie zelf.

Vervuiling van oppervlaktewater wordt nog te weinig onderzocht in landen buiten Europa, Noord-Amerika of China. Een globale aanpak moet hiaten in onze kennis opvullen. Antibiotica die in ons leefmilieu terechtkomen, kunnen het probleem van antibioticaresistentie versterken. Antibioticavervuiling is dus een globaal probleem dat dus om een globale aanpak vraagt.

5.0  Vraag en aanbod

‘Ongelijke waterconsumptie’

Eén op de vijf mensen in ontwikkelingslanden heeft géén toegang tot voldoende schoon drinkwater, terwijl het gemiddelde (huishoudelijke) waterverbruik in Europa en de Verenigde Staten tussen 200 en 600 liter per dag ligt. Daarbij betalen mensen in de sloppenwijken doorgaans 5 tot 10 maal meer per liter water dan mensen met leidingwater.

De op aarde beschikbare hoeveelheid (makkelijk) winbaar zoet water, in de vorm van oppervlaktewater (rivieren en meren) of grondwater (bijvoorbeeld in aquifers [1]), bedraagt 14.000 m3 kilometer. Hiervan wordt momenteel ‘slechts’ 5000 m3 kilometer door de mens gebruikt en hergebruikt. De voorraad zoet water is in principe dan ook ‘ruim voldoende’ [2] om de huidige wereldbevolking van 7 miljard te voorzien en kan zelfs een groei naar 9 miljard of meer aan.
Maar vooral de ongelijke geografische verdeling van het beschikbare water, en vooral de ongelijke consumptie van water, zorgen er echter voor dat er in sommige delen van de wereld en onder bepaalde bevolkingsgroepen waterschaarste is!

‘Door minder vlees te eten kunnen we het waterprobleem op de wereld grotendeels oplossen’

Waterschaarste als gevolg van consumptie wordt primair veroorzaakt doordat landbouw/ veeteelt en industriegrootverbruikers van water zijn. Westerse consumenten gebruiken doorgaans honderden liters meer dan mensen in ontwikkelingslanden. Een groot deel hiervan is indirect verbruik, afkomstig uit water-intensieve agrarische en industriële productieprocessen van consumptiegoederen, zoals fruit, oliegewassen en katoen. Veel van deze productieketens zijn geglobaliseerd waardoor in ontwikkelingslanden veel water wordt gebruikt en vervuild voor de productie van goederen die bedoeld zijn voor de buitenlandse markt.

[1] Aquifers kunnen erg groot zijn: de Ogallal Aquifer of High Plains Aquifer in de VS bestrijkt een oppervlak van 450.000 km². Ongeveer 27% van al het geïrrigeerde land in de VS ligt boven deze aquifer, die ongeveer 30% van het grondwatergebruik voor irrigatie in de VS levert. Ruim 80% van de mensen in het gebied is voor drinkwater afhankelijk van deze aquifer. De Great Artesian Basin is één van de grootste ondergrondse waterreservoirs. Het water in aquifers is zeer oud, duizenden tot miljoenen jaren, en wordt slechts (zeer) langzaam aangevuld. Wereldwijd is het gebruik van grondwater uit aquifers de laatste decennia explosief gestegen. De genoemde aquifers in de VS en Australië vertonen alle tekenen van overexploitatie.
[2] Er is oneindig veel water op aarde, maar het zit vrijwel allemaal in de oceanen. Dat water is te zout om te drinken. Slechts 3% van al het water op aarde is zoet, daarvan zit weer 70% gevangen in sneeuw en ijs en 29% als grondwater in de bode, minder dan 1% van al het zoete water op aarde zit in meren, rivieren en moerassen en daarvan is slechts 1% geschikt als drinkwater.

6.0  Levensbedreigend watertekort Midden-Oosten

Neem nu bijvoorbeeld het staatje Bahrein. De olierijke staat Bahrein, in feite een groep van eilanden, is één van de landen in het Midden-Oosten waar tegen 2040 zeer groot risico op waterschaarste bestaat.
Ondanks het extreem hoge bruto binnenlands product (bbp) – bedraagt 25.780 euro per hoofd van de bevolking – biedt Bahrein geen enkele garantie op een rooskleurige toekomst. Uit onderzoek van het Water Resources Institute (WRI) blijkt dat samen met Koeweit, Libanon, Palestina, Oman, Qatar, Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten staat Bahrein bovenaan de lijst van landen met het hoogste risico op waterschaarste tegen 2040.
Gemiddeld verbruikt een burger in een Arabisch land bijna 500 kubieke meter per jaar. Daarmee vallen de meeste Arabische burgers onder de ‘waterarmoede-grens’; het waterverbruik per hoofd van de bevolking wordt wereldwijd geschat op minstens 1000 kubieke meter per jaar.

Het Midden-Oosten en Noord-Afrika zijn de regio’s met de slechtste waterzekerheid in de wereld! Men is daar sterk afhankelijk van grondwater en ontzilt zeewater. Uit satellietbeelden blijkt dat tussen 1991 en 2005 de wereldwijde zeespiegelstijging 3 millimeter per jaar bedroeg. ‘Gezien het feit dat de Middellandse Zee een semi-gesloten zee is, bereikte de gemiddelde stijging daar echter 8 millimeter per jaar’.

7.0 ‘High Level Panel on Water’

In april 2016 hebben de Verenigde Naties en de Wereldbankgroep een panel, bestaande uit 11 zittende staatshoofden en regeringsleiders en een speciale adviseur, bijeengeroepen om de beschikbaarheid en het duurzame beheer van water en sanitaire voorzieningen voor iedereen ter wereld te waarborgen. De wereldleiders bogen zich de afgelopen twee jaar over dit mondiale probleem: ze vormden het High Level Panel on Water [HLPW] van de Verenigde naties. Op 14 maart 2018 eindigde het HLPW-mandaat met de release van een uitkomstdocument. Hun conclusies werden samengevat in het rapport 'Making Every Drop Count. An Agenda foor Water Action'.[1]

De gesignaleerde problemen kort samengevat:

• Anno 2018 hebben wereldwijd maar liefst 2,5 miljard mensen geen toegang tot sanitaire basisvoorzieningen. Zo'n 748 miljoen hebben geen directe toegang tot drinkwater. In 2050 hebben 5,7 miljard mensen te maken met waterschaarste!
• VN-baas Antonio Guterres vertelde in een interview in februari 2018, dat in 2050 wereldwijd de vraag naar zoet water met nog eens 40 % zal stijgen.
• Door minder vlees te eten kunnen we het waterprobleem op de wereld grotendeels oplossen. Een kilo rundvlees vraagt 15.145 liter water vooral voor de granen en andere gewassen die de dieren eten.
• Steden pompen nu veel grondwater op, dat niet meer wordt aangevuld via de neerslag, omdat alles is ‘dichtgemetseld’ en het water niet meer in de bodem terechtkomt. Het water stroomt rechtstreeks via straten en riolen in de afwateringskanalen van waaruit het via rivieren in zee belandt. Zo gaan grote hoeveelheden kostbaar (drink)water verloren.
• Er is oneindig veel water op aarde, maar het zit vrijwel allemaal in de oceanen. Slechts 3 procent van al het water op aarde is zoet, maar daarvan zit weer 70 procent gevangen in sneeuw en ijs en 29 procent als grondwater in de bodem.

Verengde Naties:
‘Elke druppel telt’. ‘Wie je ook bent, wat je doet, waar je leeft, we hebben jouw betrokkenheid nodig en jouw bijdrage om deze grote uitdaging aan te gaan!’

Michel Jarraus, hoofd van het VN-departement Water, benadrukt in het rapport, dat politiek engagement de sleutel is tot het verbeteren van drinkwatervoorziening en sanitair in de landen in ontwikkeling. Er gaat op internationaal vlak steeds meer ontwikkelingsgeld naar drinkwater- en sanitaire voorzieningen. In 2020 werd hiervoor wereldwijd 8,3 miljard dollar uitgetrokken. In 2012 was dit 10,9 miljard; een stijging van 30%.

7.1 Kernfocus van het panel

De kernboodschap van het HLPW is, dat de wereld niet langer water als vanzelfsprekend kan beschouwen. Het HPLW pleit er onder meer voor dat de investeringen in de waterinfrastructuur de komende 5 jaar worden verdubbeld. Ook moet watermanagement aantrekkelijker worden voor investeerders en minder kwetsbaar voor crises. Partnerschappen tussen overheden, burgers, bedrijven en onderzoekers kunnen daarvoor zorgen.

[1] https://aquaforall.org/wp-content/uploads/2018/03/17825HLPW_Outcome.pdf

8.0  Wereldwijde watervoetafdruk

Het waterverbruik kan worden gekwantificeerd op verschillende manieren. Bij percentages is het belangrijk om in de gaten te houden of het om directe consumptie van water gaat, of om zogeheten ‘watervoetafdruk’. [1]

Watervoetafdruk is de totale – directe en indirecte – waterconsumptie van iets of iemand. Bij het berekenen van de watervoetafdruk van bijvoorbeeld een land, wordt ook gekeken naar de hoeveelheid water die ‘virtueel’ geïmporteerd wordt. Dat wil zeggen, al het water dat in ander landen verbruikt is om alle goederen te produceren die het land importeert. Ook is ingecalculeerd de hoeveelheid zoet water die nodig is om veroorzaakte vervuiling te verdunnen tot de toegelaten norm.

‘Bijna een derde van de totale wereldwijde watervoetafdruk van landbouw (een kwart van de totale voetafdruk van de mens) is gerelateerd aan dierlijke producten als vlees en zuivel’.

De wereldwijde watervoetafdruk komt voor 92% voor rekening van de agrarische sector, 4,4% is voor rekening van de industrie en 3,6 % voor huishoudelijk water. Eén vijfde van de agrarische watervoetafdruk en twee vijfde van de industriële watervoetafdruk is gerelateerd aan de productie voor de export!

[1] https://nl.wikipedia.org/wiki/Watervoetafdruk

9.0  De invloed van de veesector

‘Als je stopt met het eten van vlees krimpt je watervoetafdruk met bijna 60%!’

Waterschaarste als gevolg van consumptie wordt dus primair veroorzaakt doordat landbouw/ veeteelt én industrie-vergrootverbruikers van water zijn. Het waterverbruik hangt sterk af van wat er wordt verbouwd. Rund bijvoorbeeld kost heel veel water; per kilo opbrengst wel 15 kubieke meter water. Dit komt overeen met 15.000 liter per dag! Rijst heeft per kilo ongeveer 3 kubieke meter nodig, hoewel er groot verschil ligt in de verschillende vormen van rijstbouw.

De Verenigde Naties hebben de veehouderij dan ook bestempeld als ‘een belangrijke speler in het toenemende watergebruik’ en ‘waarschijnlijk de grootste bronsector van waterverontreiniging’.

Wereldwijd is 20% van het landbouwareaal geïrrigeerd. Dit betekent dat nog steeds 80% afhankelijk is van neerslag. In verhouding lijkt dus weinig landbouw geïrrigeerd te zijn, echter geïrrigeerde gebieden zijn een stuk productiever; 2 tot 5 keer zo productief. Op deze manier is geïrrigeerde landbouw verantwoordelijk voor 40% van de wereldvoedselproductie en dat kost uiteindelijk onnoemelijk hoeveelheden water.

Voor het verbouwen van tarwe heb je ongeveer 1750 liter water nodig. Voor 1 kilo rundvlees is er meer dan vijf keer zoveel water nodig.

In de periode 1980-2004 is de wereldwijde vleesproductie bijna verdubbeld en deze trend zet zich naar verwachting voort in de periode tot 2050! De vleessector is nu al ’s werelds grootste gebruiker van beschikbaar land. De overgrote meerderheid van dit land en veel van het water daarin, wordt gebruikt voor de productie van veevoer.
Dus 98% van de watervoetafdruk van dierlijke producten zit in het voer van de dieren. Slechts 1,1% in drinkwater. De gemiddelde voetafdruk per calorie voor rundvlees is 20 maal die van granen en aardappels!

‘Mensen drinken wereldwijd dagelijks bijna 20 miljard liter water. Koeien die worden gehouden voor vlees en zuivelproducten drinken ongeveer acht en half keer zoveel’.

10.0  Ontbossing

De bossen bedekken 31% van het wereldwijde aardoppervlak. Maar we verliezen onze bossen. Elk jaar verdwijnt er 6,5 miljoen hectare natuurlijk bos, wat overeenkomt met 17 voetbalveleden per minuut. De tropen verloren 12 miljoen hectare bomen in 2018, het op drie na hoogste jaarlijkse verlies sinds het bijhouden van de archieven in 2001.
De grootste zorg is vooral het verdwijnen van 3,6 miljoen hectare ‘primair’ regenwoud [1], een gebied zo groot als België.

De ontbossing is vandaag één van de grootste bedreigingen die weegt op onze planeet.

Wanneer grote stukken land worden ontdaan van hun begroeiing, bijvoorbeeld door het kappen van bossen en overmatige begrazing, kan regenwater niet meer worden opgenomen door de grond. Waar het regenwater in een begroeid gebied de grond intrekt en zo het grondwater(peil) aanvult, zo veroorzaakt het op kale stukken grond eerst wateroverlast en naar de naast gelegen percelen grond stroomt en aldaar de meeste vruchtbare toplaag van de grond wegspoelt.

Wist u dat …. Een boom 265 liter water per dag verdampt?

In het dichtbevolkte El Salvador, één van de landen in Latijns-Amerika waar ontbossing het hardst heeft toegeslagen, veroorzaken kale landschappen bij regen voor overstromingen. Volgens de Verenigde Naties kan de vraag naar water in dit land meet 300% stijgen tot 2050!

[1] Primair tropische regenwouden = oude groei; ze zijn een van cruciaal belang bosecosysteem. Ze slaan meer koolstof op dan andere bossen en zijn onvervangbaar als het gaat om het behoud van biodiversiteit. [Global Forest Watch]

 11.0 Mondiaal wanbeleid

Er is in de afgelopen jaren een opmerkelijk tendens ontstaan. Landen die problemen kregen met waterschaarste wentelden hun problemen af op zwakkere regio’s. En dat gebeurde op verschillende manieren die meer of minder in het oog springen.

‘Waterverspilling’ [1]

Neem Saoedi-Arabië bijvoorbeeld. Toen de hoge prijssubsidies werden afgeschaft, die het voor de boeren rendabel maakten om van grote diepten (tot 600 m) grondwater op te pompen, zochten de Saoedi’s naar andere oplossingen om aan tarwe te komen. Saoedische bedrijven gingen miljoenen hectares landbouwgrond opkopen in Afrika, waarbij de lokale bevolking vaak werd verjaagd of onteigend.
Peru bijvoorbeeld teelt asperges die door de Verenigde Staten en een aantal Europese landen waaronder Nederland worden geïmporteerd. Asperges zijn één van de belangrijkste agrarische uitvoerproducten voor Peru; het land is één van de grootste producenten ter wereld. Het levert de bedrijfstak zo’n 120.000 banen op. Maar met het exporteren van asperges ‘exporteert’ het land – indirect - echter ook veel water dat het zelf hard nodig heeft [1]. Het water dat afkomstig van ondergrondse watervoorraden (aquifers) die sterk achteruit gaan, terwijl de ijskappen op de nabijgelegen bergen (die de rivieren voeden) aan het verdwijnen zijn. Tevens valt er steeds minder regen in deze gebieden.
De regering van Peru heeft hier echter geen oren naar en de grootste aspergeproducent heeft het over een ‘desinformatiecampagne’.

‘Een door mens zelf gecreëerde (water)crisis’

In de Indiase deelstaat Andra Pradesh daalt de grondwaterspiegel met meer dan één meter per jaar, omdat de elektriciteit er gratis is. Hierdoor is het voor boeren aantrekkelijk om hun waterpompen dag en nacht aan te laten staan om er gebruik van te maken dat er gratis stroom is.
Chili exporteert jaarlijks 1,9 miljard m3 water door zijn koper- en fruithandel. Dat is 1,4 maal de hoeveelheid water die het land produceert. In Syrië verbouwden boeren zelfs tijdens de hete zomers water-intensieve gewassen als rijst en aardappelen, totdat in 2008 de zware subsidies op diesel werd afgeschaft.’

Volgens de Verenigde Naties vindt de mondiale watercrisis zijn oorsprong niet zozeer in fysieke schaarste, als wel in macht, armoede en ongelijkheid. De Indiase natuurkundige en ecoloog Vandana Shiva spreekt over een ‘door mensen gecreëerde crisis’.

‘Het bedrijfsleven behoort een lange termijnvisie te hebben, maar is dat zo?’

Uit onderzoek van KPMG onder de 250 grootste bedrijven ter wereld blijkt dat het internationale bedrijfsleven het dreigend tekort aan water nog nauwelijks serieus neemt. Slechts 10% van deze 250 bedrijven geeft aan dat zij hun bedrijfsvoering aanpast aan de beschikbaarheid van water of dat zij de invloed van waterschaarste op de onderneming of de aandeelhouders proberen te verminderen.
Bedrijven in de mijnbouw en de farmaceutische industrie geven hier meer informatie over dan bedrijven in de voedingsmiddelensector en de olie- en gas-verwerkende industrie. Volgens KPMG is het uitblijven van een lange termijnstrategie een hachelijke zaak, want investeerders zullen steeds meer op zoek gaan naar bedrijven die wel aantonen dan zijn lange termijnsoplossingen zoeken voor het (waterschaarste) probleem.

[1] In China, dat 220% van de wereldbevolking voedt met 6% van het zoetwater en 9% van de landbouwgronden, lag het percentage van verspild water in 2006 rond de 55%. In de Verenigde Staten wordt tot 50% van al het irrigatiewater verspild door verdamping, wind, ondeugdelijke apparatuur of over-bewatering.

11.1 ‘Water grabbing’

‘Corruptie’

‘Water grabbing’ [1] creëert een enorm probleem voor miljoenen arme boeren. Volgens de Azie-verantwoordelijke van Oxfam Uk, eigenen lokale potentaten zich zowel de schaarse waterbronnen als hele rivieren toe, met behulp van politici en soms zelfs van niet-gouvernementele organisatie [ngo’s]; een organisatie die onafhankelijk is van de overheid.

De Wereldbank schat dat 20-40% van alle waterfinancieringen verloren gaat door corruptie. Naast de hoge transactiekosten heeft corruptie met name een negatief effect op ecosystemen doordat smeergeld wordt ingezet om afvalwater te kunnen lozen of meer water aan stroomgebieden te kunnen onttrekken dan is toegestaan.

[1] http://pieterverbeek.nl/steeds-meer-aandacht-voor-nieuw-wereldprobleem-water-grabbing/

 12.0 De wereld in 2025

‘Grondstoffenoorlog’ [1]

In een onderzoeksrapport van de National Intelligence Council (NIC), het studiecentrum van de Amerikaanse Inlichtingendiensten staat dat een gebrek aan grondstoffen in de toekomst steeds vaker zal lijden tot een gewapend conflict. Energiearme landen zullen steeds harder hun eigen energiebronnen beschermen. De kans op oorlog met andere energiearme landen die naar dezelfde bronnen dingen zal hierdoor steeds groter worden. Ook het terrorismedreiging zou toenemen door grondstoffen-schaarste [1].

‘De vluchtelingenstroom uit Noord-Afrika is reeds op gang gebracht’

Droogte en klimaatverandering zullen volgens de NIC grote delen van Noord-Afrika en het Midden-Oosten [2] onbewoonbaar maken. Dat doet honderden miljoenen arme jongeren migreren naar mega-steden in de Derde Wereld of naar rijke landen die minder te lijden hebben onder de klimaatverandering.
Volgens het rapport zijn water en olie de twee belangrijkste factoren die tot globaal conflict zullen leiden. (1). Oliereserves lopen aan een ontzagwekkend tempo leef en de bronnen bevinden zich in de meest onstabiele regio’s van de wereld. (2). Momenteel hebben 600 miljoen mensen in 21 landen geen toegang tot zuiver drinkwater. (3). De wereldbevolking zal de komende twintig jaar stijgen met 21 miljard waardoor in 2025 naar schatting 1,4 miljard dorst zullen lijden.

[1] Nieuwsbrief Toekomstvisie na 2016 ‘Eindtijd’- deel I, Januari 2016
[2] https://www.trouw.nl/nieuws/hoe-waterschaarste-conflicten-in-het-midden-oosten-voedt~b6a08bb8/?referer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F

13.0 Water-gerelateerde conflicten

De voormalige vicepresident van de Wereldbank, Ismael Serageldin, waarschuwde in 1995 al dat ‘de oorlogen van de volgende eeuw’ over water gaan!

Op aarde zijn er 263 grensoverschrijdende stroomgebieden [1] die 40% van de wereldbevolking van water voorzien. De rivier de Donau bijvoorbeeld stroomt maar liefst door 17 landen die allemaal in meer of mindere mate afhankelijk zijn van de rivier. In Afrika maken 10 landen gebruik van het water van de rivier de Nijl die met een lengte van 6700 kilometer wordt gedeeld met Egypte, Soedan, Eritrea, Ethiopië, Uganda, Kenia, Tanzania, de Democratische Republiek Congo, Burundi en Rwanda.
Het beheer van grensoverschrijdende waterbron zoals rivieren (invloed op kwaliteit en kwantiteit van water, aanleg van dammen, irrigatiesystemen en het voorkomen van vervuiling) is een internationaal vraagstuk. Om daarmee om te kunnen gaan moeten maatregelen genomen worden op verschillende geografische niveau. Dit maakt water een complex politiek gevoelig onderwerp.

Uit onderzoeken blijkt dat landen die economisch het zwakst zijn het ergst worden getroffen en zijn het minst in staat om hun aandeel van de globale watervoorraad op te eisen. Wanneer bijvoorbeeld China dammen bouwt in de rivier de Mekong, kunnen landen als Thailand, Myanmar, Laos, Cambodja en Vietnam weinig doen om dat te verhinderen, zelfs als dat betekent dat grote ecosystemen als de Mekong-delta daardoor in gevaar komen.

[1] http://www.ncdo.nl/sites/default/files/Globaliseringsreeks%203%20Water.pdf

14.0 Nieuwe kijk op watermanagement nodig

We beginnen ons zo langzamerhand te beseffen dat we bezig zijn met de vernietiging van onze planeet, want de opbrengst van essentiële biologische en fysieke hulpbronnen heeft zo langzamerhand haar hoogste punt wel bereikt. Bossen, vissoorten en koraalriffen zijn aangetast en verdwijnen, akkergronden verarmen als gevolg van overproductie en het gebruik van chemicaliën; diversiteit wordt vernietigd door genetische manipulatie.

‘Levensbedreigend watertekort Midden-Oosten door klimaatverandering. In twee op de drie van alle Arabische landen zullen tegen 2040 zeer kritieke levensbedreigende watertekorten ontstaan als niets gedaan wordt tegen de klimaatverandering’.

Klimaatveranderingen dreigen grote delen van het aardoppervlak ongeschikt te maken voor voedselproductie en bewoning. Als we op deze manier doorgaan, zullen veranderende weerpatronen droogte en orkanen veroorzaken, met als gevolg dat oogsten vernietigd zullen worden en het zeewaterpeil zal op veel plaatsen stijgen. Drinkwaterreserves slinken – meer dan de helft van de wereldbevolking heeft nu al te maken met drinkwatertekorten. Honger en frustratie zullen voeding geven aan terrorisme en oorlogen ontketenen. De broze balans van onze wereldomvattende afhankelijkheid zal onherstelbaar worden verstoord. Tijdens de daaruit voortvloeiende ineenstorting zal geen land, geen bevolking, worden gespaard.

‘Nog even en er komt geen druppel water meer uit de kraan in Kaapstad. De Zuid-Afrikaanse metropool kampt nu al – 2018 - met een ernstig watertekort’.

De HLPW [High Level Panel on Water,2] dringt aan op een nieuwe aanpak. HLPW is een tweejarig tijdgebonden initiatief om meer actie te ondernemen om de water-gerelateerde uitdagingen van de wereld op te lossen. De Wereldwaterraad een rapport met tien actiepunten opgesteld.

'Making Every Drop Count. An Agenda for Water Action'

Een kleine greep uit het rapport [1]:

1. Wereldwijd verdubbeling van investering in waterinfrastructuur
2. ‘Groen oplossingen’, zoals regenwater recycling en duurzame landbouw
3. Nieuwe kijk op watermanagement; het moet aantrekkelijker worden voor investeerders.
4. Bescherming van de drinkwaterbronnen

[1] https://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/17825HLPW_Outcome.pdf
[1] https://www.unwater.org/high-level-panel-on-water-outcome-document/
[2] De wereldleiders bogen zich de afgelopen twee jaar over dit mondiale probleem: ze vormden het High Level Panel on Water [HLPW] van de Verenigde naties.

15.0 To Be or Not to Be; That is the question

De mensheid heeft in de afgelopen tientallen jaren na de Tweede Wereldoorlog meer van de fysische en biologische hulpbronnen van de aarde verbruikt, dan gedurende de hele geschiedenis die eraan vooraf is gegaan! Het consumptieve gedrag nadert rap het onvoorstelbare- een ongrijpbare buitenproportioneel ‘hoogtepunt’ wordt bereikt.
Maar, wat blijkt nu uit diverse onderzoeken dat het niet de omvang van de wereldbevolking is die voor ‘het’ probleem zorgt, maar het hulpbronnenverbruik per hoofd van de bevolking. Circa 6,4 miljard mensen vormen slechts 0,014 procent van de totale biomassa [1] op aarde, en 0,44 procent van de biomassa van de dieren. Deze wanverhouding treedt aan het licht als het hulpbronnenverbruik kwantitatief wordt gemeten. Bijvoorbeeld in de vorm van het grondoppervlakte dat nodig is om een persoon of populatie in leven te houden; te onderhouden, te voeden. Dit kan natuurlijk per land verschillen, maar zorgwekkend is de snelheid waarmee de beschikbare reserves slinken als gevolg van de toenemende verstoring van ecologische evenwichten.

Volgens Robert Muller, voormalig assistent secretaris-generaal van de Verenigde Naties, gaat er ieder 76 minuut 78 hectare tropisch regenwoud verloren, blaast de wind en spoelt de regen 50 ton vruchtbare toplaag van de bodem en belandt er 12.000 ton kooldioxide in de dampkring. Elk uur verandert een oppervlakte van 685 ha productieve droge grond in woestijn en er slaat dagelijks 250.000 ton zwavelzuur in de vorm van zure regen neer op het noordelijke halfrond. Er verdwijnen naar schatting 100.000 verschillende chemische verbindingen in de aardbodem, rivieren en zeeën en er worden miljoenen tonnen aan vervuild modder en vast afval [bijv. PET-flesjes [2]] in de oceanen gedumpt, terwijl er miljarden tonnen CO2 in de aardse dampkringen worden uitgestoten.

‘Lineaire voortzetting van de door ons ontwikkelde ‘wegwerp’-beschaving’

‘Zijn of niet zijn’, is dan ook de grote kernvraag van ons bestaansrecht hier op aarde. Als we op deze planeet willen ‘zijn’, moeten we dus veranderen. Maar de vraag die ons allen nu op de maag ligt, is: ‘Zijn we in staat om daadwerkelijk te (willen) veranderen en zal dat op tijd gebeuren?’
Want realiseer je terdege dat een lineaire voortzetting van de door onze beschaving ontwikkelde trends en processen is niet meer vol te houden. Dit zou hoe dan ook tot een enorme crisis en uiteindelijk tot een volledige ineenstorting van het wereldse systeem leiden. De reden ligt in het feit, dat ‘de mensheid wordt gedomineerd door de materialistische, energie- en hulpbron-intensieve en bekrompen egocentrische, technologische beschaving die haar bakermat had in het Westen en zich nu heeft verbreid naar alle continenten’, aldus Dr. Ervin Laszlo wetenschapper en filosoof.

Maar om onze toekomst te redden, wáár moeten wij onze aandacht dan op vestigen? Op de huidige maatschappij, het economisch systeem, het financieel systeem, of veel meer op het ecologisch systeem?

15.1 Oproep van wetenschappers voor een herziening van het beleid

Watercrisis in Afrika: verspillende hulporganisaties

Aan het begin van het nieuwe millennium begint gelukkig de manier waarop resourceplanners denken over water langzamerhand te veranderen. De focus verschuift langzaam terug naar het voorzien in basisbehoeften voor mens en milieu als topprioriteit - zorgen voor 'sommigen voor iedereen' in plaats van 'meer voor sommigen'. 

Sommige waterexperts eisen dan ook nu, dat bestaande infrastructuur slimmer wordt gebruikt in plaats van steeds maar nieuwe faciliteiten te bouwen, wat in toenemende mate wordt beschouwd als de optie van het laatste toevlucht en niet het eerste. 
Deze verschuiving in filosofie wordt helaas niet universeel geaccepteerd en komt met sterke tegenstand van sommige gevestigde waterorganisaties! Desalniettemin is het misschien de enige manier om met succes de dringende problemen aan te pakken door iedereen te voorzien van schoon water om te drinken, voldoende water om voedsel te verbouwen en een leven zonder te voorkomen water-gerelateerde ziekten.

‘Grootschalig opboren niet te beste manier om waterbronnen aan te vullen’

Britse wetenschappers hebben een enorm watervoorraad onder het Afrikaanse continent in kaart gebracht. Onder de grond zit honderd keer zoveel water als op het aardoppervlak van heel Afrika, schrijven de wetenschappers in het tijdschrift  Environmental Research Letters. Het water is zo’n 5.000 jaar geleden diep onder de grond terechtgekomen toen de Sahara nog geen woestijn was, maar juist een vrij nat gebied. Pas in de eeuwen daarna droogde de Sahara op tot een woestijn als gevolg van klimaatveranderingen.
Britse wetenschappers stellen, dat Afrika honderd keer zo veel water onder de grond heeft zitten als aan de oppervlakte van het continent, in rivieren en meren, te vinden is. Dit grondwater kan oplossing bieden voor de 300 miljoen mensen die er nu nog geen toegang hebben tot schoon drinkwater. Het grondwater bevindt zich daar diep in de bodem, op meer dan 250 meter onder de oppervlakte. Dat maakt de waterwinning uiterst kostbaar.

Wetenschappers van de British Geological Survey en het University College London hebben een kaart [3] samengesteld waarop precies te zien is waar het Afrikaanse grondwater zich in welke hoeveelheden bevindt. Vooral onder de gortdroge grond van Libië, Algerije en Tsjaad zijn enorme ondergrondse waterbronnen aanwezig.

[1] Biomassa is in de biologie de totale massa van organismen in ecosystemen, zowel het bovengronds als het ondergronds vers- of drooggewicht. De term biomassa wordt ook gebruikt, om daarmee producten aan te duiden die bruikbaar zijn tbv. energieopwekking en/ o als biobrandstof en die gewonnen zijn uit plantaardige grondstoffen en dierlijk (rest) materiaal.
[2] Plastic Soup: Meer dan 150 miljoen ton plastic drijft in de oceanen rond. Naar schatting 4,8 tot 12,7 miljoen ton plastic komt ieder jaar in de oceanen terecht. Problemen veroorzaakt door plastic afval in de oceanen zijn: a. Klimaat, recycling van 1 miljoen ton plastic staat gelijk aan 1 miljoen auto’s van de weg halen (Co2 –uitstoot); b. Economie: de geschatte kosten van zwerfvuil in zee bedragen tussen €259 miljoen en €695 miljoen, toerisme en visserij worden vooral getroffen. c. Gezondheid van de mens: blootstelling aan chemicaliën via de voedselketen. d. Zeeleven: zeedieren krijgen het binnen met als gevolg verlies aan leefgebieden.
[3] http://www.bgs.ac.uk/research/groundwater/international/africanGroundwater/maps.html

16.0 Verandering. Ja, hoe?

‘De wereld verandert op dit moment niet, omdat de meeste mensen tevreden zijn’.

De meeste mensen zijn tevreden met een wereld, waarin verschillen – niet overeenkomsten – worden beloond, waarin meningsverschillen worden opgelost door conflicten en oorlogen. De meeste mensen zijn tevreden met een wereld, waarin de strijd om het bestaan, ‘macht is kracht’ en competitie levensvoorwaarden zijn en winnen het hoogste goed wordt genoemd. De meeste mensen snappen dan ook niet, dat zij hun aarde aan het verwoesten zijn – de planeet nota bene die hen het leven mogelijk maakt – omdat zij in hun daden alleen naar verbetering van hun levensomstandigheden streven. De meeste mensen voelen zich in de laatste tientallen jaren dan ook vooral bedreigd door het groepsbewustzijn, een concept als het collectief belang, een verenigde wereldvisie of een God die in eenheid met de hele schepping bestaat, eerder dan er apart of los van te staan.
De rampzalige gebeurtenissen op onze planeet – zoals ze nu al 3000 jaar op regelmatige basis plaatsvinden – zijn dan ook niets anders dan een weerspiegeling van het collectief gecreëerde bewustzijn; van ‘jou’ of ‘jouw (familie)groep’, of van de hele mensheid op onze planeet! En niet iedereen begrijpt het groepsbewustzijn(s)proces!

Onze wereld, en de conditie waarin zij verkeert, is dus een weerspiegeling van het totale, gecombineerde bewustzijn van iedereen die leeft! Als je om je heen kijk, zie je dat er nog veel werk moet gebeuren. Tenzij, je tevreden bent, met jouw wereld zoals die is. Verbazingwekkend genoeg zijn de meeste mensen tevreden. Daarom verandert de wereld niet! Niet op dit moment!

‘De toekomst ligt niet vast! Wij als mens zijn in staat de toekomst naar onze hand te zetten! De vraag is alleen of wij bereid zijn er aan te willen werken; aan onze toekomst!’

16.1  De nieuwe aarde is geen utopie

Alle utopische visioenen hebben één ding gemeenschappelijk, namelijk dat het een mentale projectie van een tijd in de toekomst is. Een toekomst waar alles goed met ons is, waar we gered worden van het ‘boze’ , waar eeuwig vrede heerst en het einde van al onze problemen kent. Maar er zijn veel van zulke visioenen geweest; sommigen ervan eindigen in een ware teleurstelling, anderen in een ramp.

Is het lanceren van de gedachte van een ‘nieuwe aarde’ dan niet het zoveelste utopische visioen? Helemaal niet. Maar realiseer je wel, dat in de kern van álle utopische visioenen één van de belangrijkste structurele gedachtestoornissen van ons bewustzijn zit, namelijk ‘verlossing’ verwachten in de toekomst!

Het enige bestaan dat de toekomst feitelijk heeft, is als gedachtevorm in je verstand, in je geest. Dus als je verlossing verwacht van de toekomst, verwacht je die onbewust van je verstand, het bewuste; de geest! Je bent als het ware gevangen in een beperkte, omkaderde gedachtevorm en dát is ego-gericht denken!!
Dus, wat jij op dat moment tijdens het creëren in je onderbewuste en bewuste hebt liggen, wordt ook daadwerkelijk gecreëerd. De aarde is daar een afspiegeling van.

De grondslag van het creëren van een nieuwe aarde is een ontwaakt-bewustzijn!

17.0 Een nieuwe wereldvisie

‘De machtselite [1] en waterschaarste zijn onze grootste toekomstige problemen, die een mondiale politieke oplossing vragen’.

Eén ding moet dan ook heel duidelijk zijn of gemaakt worden: onze huidige wereldcrisis kan alleen via een radicale verandering van denken worden opgelost; een transformatie van de waarden en bestaande overtuigingen die wij hebben van onszelf, andere mensen en de wereld om ons heen.
Wij hebben dus behoefte aan een nieuwe kijk – een totaalbeeld – op onszelf, de wereld en onze plaats en rol in deze wereld. Een nieuwe visie die gegrond is op de beste inzichten die we nu hebben in de menselijke natuur – het energiewezen dat jij bent – en de natuur van de wereld; de persoonsgebonden relatie die jij hebt met de Kosmische Levensenergie (God, |Al-Wat-Is|, het goddelijke wezen dat jij bent en de Aard-eigen Energie!

De nieuwe wereldvisie zegt: ‘Wij zijn verbonden met alles en iedereen’

Gandhi zei eens: “Wees de verandering die je zo graag in de wereld ziet.” 
In de hedendaagse maatschappij betekent dit zoveel als: verander je bewustzijn opdat anderen het hunne veranderen. Hoe kan je dat doen [2]? Laat allereerst het oude bewustzijn los en de normen en overtuigingen die er de basis van vormen.
Als je geest vrijmaakt van schaarste-overtuigingen en meer in lijn brengt met de waarheid, kun je vrij eenvoudig een fijner, vreugdevoller leven creëren met meer inspiratie, creativiteit, helderheid en kracht.

En William James had gelijk toen hij zei:

‘Wij zijn allemaal eilandjes in de zee, aan de oppervlakte los van elkaar, maar daaronder stevig onderling verbonden’.

[1] Machtselite: verschillende occulte elitegroepen zoals de Illuminati, de Vrijmetselaars, de Sculls & Bonesleden, de Bilderbergers en de Bohemians. Zij werken toe naar het juiste moment waarop er een wereldleider kan worden gepresenteerd die met ongekende wreedheid de mensheid in één politiek-financieel-religieus systeem zal dwingen.
[2] Nieuwsbrief ‘Veranderen. Ja. Hoe? – Oktober en November 2010 & Nieuwsbrief ‘Transformatie van onze wereld’ – maart 2020

Hans Zevenboom