1.0 Inleiding

Veel te veel mensen leven vandaag de dag in emotionele en psychologische armoede en …… geestelijke uitputting. Wij leven voor onszelf (ego-gericht) en wij willen de waarheid niet weten, laat staan horen, vertellen of ontvangen. Daarom laten we het verkondigen van de ‘waarheid’ maar over aan die anderen; de godsdienstijveraars, de betweters, de (neuro-)wetenschappers, politici, onderwijsdeskundigen, en nieuwetijdsgroeperingen. En de gemakkelijkste manier om aan die emotionele en psychologische armoede te ontkomen, is eenvoudigweg een ‘pilletje’ slikken.

Volgens een rapport van de Franse Nationale Inspectie van Geneesmiddelen behoren de Fransen al sinds een aantal jaren tot de grootste gebruikers ter wereld van antidepressiva en tranquilizers. Eén op de zeven Fransen gebruikt regelmatig een middeltje dat de geestesgesteldheid beïnvloedt. Het verbruik van antidepressiva ligt zelfs veertig procent hoger dan in de Verenigde Staten en is de laatste tien jaar verdubbeld. Ook zijn de Fransen de grootste consumenten van alcohol ter wereld en natuurlijk is alcoholgebruik in de meeste gevallen ook een manier om stress en depressie te lijf te gaan.

Klinische studies geven aan dat vijftig tot vijfenzeventig procent van alle klachten bij de arts vooral samenhangt met stress en dat in termen van sterftecijfers stress een grotere risicofactor is dan tabak!

‘We moeten oppassen dat we van het verstand niet onze god maken. Het heeft wel krachtige spieren, maar geen persoonlijkheid. Het kan niet bevelen; alleen dienen’. [Albert Einstein]

2.0 Spanning, stress en onnatuurlijke emoties beneemt ons levenservaring

Spanning in ons lichaam onderdrukt vele gewaarwordingen; impressies, indrukken, voorgevoelens. Bij veel mensen is spanning zo constant aanwezig, dat ze niet meer merken hoezeer deze hun zintuigen verlamt en het emotioneel doet reageren.
Wanneer men gespannen of overspannen is, reageren veel mensen sneller overdreven, of nemen ze instant-beslissingen waar ze later spijt van krijgen.

‘Een emotie: een allesoverheersende kracht’

Simpel gezegd: we zijn exponentieel meer geneigd onze zelfbeheersing kwijt te raken wanneer we gespannen zijn. Door onze gedachten te leren observeren zonder erin verdiept te raken, kunnen we gaan ontdekken wat de aanleiding voor een groot deel van onze mentale ruis en (onbeteugelde) emotionele reacties zijn. Dit is voor velen van ons belangrijk, omdat emoties vaak een allesoverheersende kracht blijken te zijn die ons vermogen om bewust in het NU te blijven, ernstig aantasten.

‘Wie in angst leeft zal nooit een vrij mens zijn’ [Quintus Horatius Flaccus, 65-8 v. Chr.]

3.0 Emoties: gedachten in beweging

‘Wat is sterker: je gedachte of je gevoelens?’

Het woord emotie stamt uit het Latijn: ’emovere’ betekent ‘in beweging brengen’. Een emotie is een innerlijke beleving of een gemoedsbeweging zoals vreugde, angst, boosheid en verdriet. Het is een instinctieve en niet-rationele reactie op een gebeurtenis van buitenaf. Denk bijvoorbeeld aan een schrikreactie zoals een bonzend hart, kippenvel en een verhoogd adrenalinepeil bij gevaar met fysieke gewaarwordingen. Realiseer dat je er geen invloed op hebt. Het overkomt je; je reageert er onwillekeurig lichamelijk op.
Een emotie – een gemoedstoestand - brengt je dus in beweging door een ervaring.

‘Emoties zijn ervaringen die zijn gekozen, geen ervaringen waaraan je onderworpen bent’.

Zonder emoties heeft het leven geen zin! Zijn het niet zaken als liefde, schoonheid, rechtvaardigheid, waarheid, waardigheid en eer, en de bevrediging die ze meebrengen, die kleur aan ons bestaan geven? Deze gevoelens en de emoties die ermee samenhangen, zijn als kompasnaalden die ons bij elke stap de weg wijzen. Als we van onze emoties worden beroofd, verliezen we onze meest fundamentele oriëntatiepunten en kunnen we geen keuzes meer maken op basis van wat we echt belangrijk vinden.

4.0 Onnatuurlijke emoties

Emoties – zuivere, ware emoties - zijn de taal van de ziel; en … je ziel is jouw waarheid!

Emoties zijn de taal van de ziel (het hoger bewustzijn, je intuïtie), maar je moet je ervan vergewissen dat je naar je ware emoties luistert en niet naar één of ander nep-model dat je verstand heeft geconstrueerd. Sommige gevoelens zijn ware gevoelens; dat zijn gevoelens die in de ziel zijn geboren, zoals liefde. Sommige gevoelens daarentegen zijn vals, nep. Zij worden in je verstand – de ‘geest’, niet je ziel - geconstrueerd. Met andere woorden, het zijn helemaal géén ‘gevoelens’. Het zijn gedachten. Gedachten die zich voordoen als emoties. Dergelijke gedachten zijn gebaseerd op jouw eerdere ervaringen én op de waargenomen ervaringen van anderen!

Gedachten zijn dus géén emoties, het zijn eerder ideeën hoe jij je zou ‘moeten’ voelen. Wanneer gedachten en emoties verward raken, raakt de waarheid uit zicht, verloren. Negatieve gevoelens zijn géén ware gevoelens; het zijn eerder je gedachten over iets, gebaseerd op een eerdere ervaring van jou en van anderen!

Voorbeeld onnatuurlijke emotie

Jaloezie is een door angst aangejaagde emotie, waardoor men wil dat de ander minder heeft. Het is een emotie die vaak gebaseerd is op verbittering. Het ontspruit aan woede en leidt tot woede. En, het ‘doodt’.

Geen emoties, geen leven

Aan de andere kant moeten we ook beseffen, dat wanneer we onze emoties de vrije loop laten dat al evenmin tot een fantastisch leven leidt. Ze moeten stevig in toom worden gehouden door de verstandelijke analyse waarvoor het cognitieve brein verantwoordelijk is, want een in opwinding genomen beslissing kan het complexe evenwicht in onze relaties met anderen in gevaar brengen. Zonder concentratie, nadenken of planning worden we heen en weer geslingerd door de wisselvalligheden van onze lusten en onze frustraties. Als we dus niet in staat zijn ons bestaan te beheersen, verliest het al vlug zijn ware betekenis!

5.0 De stand van zaken

‘Geestesziekten openbaren zich door verlies van contact met zijn emoties’

Terwijl de problemen met stress, angst en depressie alleen maar groter worden, stellen patiënten de traditionele fundamenten van de geneeskunde voor emotionele problemen – psychoanalyse en medicijnen – steeds meer ter discussie. Al in 1977 heeft een onderzoek van Harvard aangetoond, dat de meerderheid van de Amerikanen de voorkeur geeft aan zogenaamde alternatieve en complementaire methoden [1] om het lijden te verlichten boven medicijnen of een traditionele psychotherapie.

Psychoanalyse verliest terrein. Na haar overheersende rol in de psychiatrie gedurende dertig jaren brokkelt haar gezag af, omdat zij zich er niet voldoende op heeft toegelegd haar effectiviteit aan te tonen. We kennen allemaal wel iemand die enorm heeft geprofiteerd van een analyse, maar we kennen ook vele anderen die al jaren divan op, divan af, gaan. Bij gebrek aan wetenschappelijke en kwantitatieve evaluaties is het erg moeilijk om een patiënt met een depressie of met angstaanvallen nauwkeurig te zeggen hoeveel kans hij of zij heeft om door een psychoanalyse te worden geholpen. Omdat de traditionele psychoanalytici het dikwijls zo voorstellen, dat een behandeling meer dan zes maanden, zo niet jaren kan duren en omdat zo’n behandeling meestal meer kost dan een nieuwe auto, is de terughoudendheid bij potentiële patiënten dus wel voorstelbaar. Zelfs al worden de belangrijkste principes van deze ‘behandeling door het woord’ niet echt ter discussie gesteld, dan nog is het normaal dat men in zo’n situatie wil weten welke alternatieven er zijn.

‘Een andere benadering: het emotionele brein

En één van die alternatieve behandelingsmethode voor emotionele problemen is ‘een geneeskunde zonder psychoanalyse’ of Prozac, Zoloft, Seoxat, Xanat, lithium en Zyprexa; een methode waarin de psychotherapeut het emotionele brein probeert te ‘her-programmeren’, zodat het wordt afgestemd op het heden in plaats van door te gaan met reageren op situaties uit het verleden. Want … het emotionele brein bezit natuurlijke mechanismen voor zelfgenezing. Aangeboren vermogens om evenwicht en welbevinden te herstellen. Deze zijn vergelijkbaar met andere zelfgenezingsmechanismen in het lichaam, zoals littekenvorming over een wond of de bestrijding van een infectie.

‘Geen emoties, geen leven’

De behandelwijzen (EMDR (= oogbewegingen, [2]), coherentie van het hartslagritme, synchronisatie van chrono-biologische ritmen, etc.] richt zich rechtstreeks tot het emotionele brein. Ze gaan bijna helemaal buiten de taal om. Ze leveren hun resultaat via het lichaam in plaats van via het denken.’

‘Emotionele storingen zijn het gevolg van het slecht functioneren van het emotionele brein’

[1] Nieuwsbrief ‘Psychiatrie - pseudowetenschap’ = 2013;
[2] Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR)-therapie is een behandeling waarbij je simpele oogbewegingen maakt en tegelijkertijd de nare herinneringen oproept

6.0 Het limbisch systeem

De menselijke hersenen bestaan uit twee grote delen: in het diepste van onze hersenen, helemaal in het midden, zit het oude brein dat we gemeenschappelijk hebben met de zoogdieren en de reptielen. Rondom dat limbisch systeem (= het emotionele brein) is in de loop van miljoenen jaren evolutie een veel jongere laag gevormd, het ‘nieuwe brein of neocortex’ (Latijn: nieuwe schors of nieuw omhulsel). Het limbisch systeem is een stel hersenen binnen de hersenen.

‘Het emotionele brein reageert sneller dan de neocortex’

De bouw van het emotionele brein is heel wat eenvoudiger dan die van de neocortex. In tegenstelling tot de neocortex zijn bij het limbisch systeem de meeste gebieden niet opgebouwd in regelmatige lagen van neuronen die informatieverwerking mogelijk maken: de neuronen zijn er min of meer met elkaar versmolten. Als gevolg van de meer rudimentaire structuur is de informatieverwerking door het emotionele brein ook een stuk primitiever dan die binnen de neocortex. Maar hij verloopt sneller en is beter aangepast aan reacties die essentieel zijn voor overleving. Zelfs nog voordat andere delen van de hersenen de analyse hebben kunnen voltooien om te concluderen dat het om een ongevaarlijk voorwerp gaat, heeft het emotionele brein op basis van zeer onvolledige en dikwijls foutieve informatie, al een overlevingsreactie losgemaakt die van toepassing leek.

‘Het limbisch systeem of emotionele brein vormt een commandopost die constant informatie ontvangt uit verschillende delen van het lichaam’

De rol van het limbisch systeem is waarschijnlijk het bewaren van het evenwicht tussen de verschillende functies, een toestand die ‘homeostase’ – het dynamische evenwicht dat ons in leven houdt - wordt genoemd. Omdat het emotionele brein zo nauw in verbinding staat met het lichaam, is het dikwijls eenvoudiger erop in te werken via het lichaam dan via de taal. Het emotionele brein staat dus in een nog intiemer contact het lichaam dan met het cognitieve brein. En dat is dan ook de reden dat het dikwijls eenvoudiger is tot de emoties door te dringen via het lichaam dan via de taal.

We kunnen bijvoorbeeld autonome fysiologische ritmes te hulp roepen, zoals de oogbewegingen die bij dromen optreden, de natuurlijke ritmes in het hartritme, de slaapcyclus en zijn verband met het ritme van dag en nacht, of we kunnen lichamelijke oefeningen gebruiken, acupunctuur of een speciaal voedingspatroon. Deze lichamelijke toegangswegen tot het emotionele brein zijn directer en vaak krachtiger dan het denken en de taal.

7.0 Emotionele intelligentie

‘Verschillende soorten intelligentie’

De term die het beste het evenwicht tussen emotie en verstand definieert, is ‘emotionele intelligentie’. Emotionele intelligentie is het geheel aan geestelijke vermogens die het mogelijk maken het succes van een individu te voorspellen. In het begin van de twintigste eeuw dacht men dat naarmate men intelligenter was, dat wil zeggen een hoger intelligentiequotiënt (IQ) heeft, men een hogere slaagkans - ‘geslaagdheid’ (maatschappelijke positie, inkomen, burgerlijke staat, het hebben van kinderen, etc.) – heeft. Maar diverse onderzoeken hebben aangetoond dat slechts 20 procent van zo’n geslaagde loopbaan kan worden toegerekend aan het IQ. Met andere woorden, andere factoren die kennelijk belangrijker zijn dan de abstracte en logische intelligentie, zijn voor tachtig procent verantwoordelijk voor succes.

De onderzoekers van Yale en Hampshire hebben een andere vorm van intelligentie aan het licht gebracht: één die een rol speelt bij het begrip en de besturing van onze emoties. En het is nu juist deze vorm van intelligentie, de emotionele intelligentie, die het succes in het leven lijkt te verklaren. En die grotendeels onafhankelijk is van het IQ!

De belangrijkste kernpunten van het emotionele brein:

• In het hart van het menselijke brein bevindt zich het emotionele brein; een hersenstelsel binnen de hersenen. De bouw, de organisatie van de cellen en zelfs de biochemische eigenschappen van dit tweede stelsel wijken af van de rest van de ‘neocortex’ (de nieuwe schors); het meest geëvolueerde deel van de hersenen, de zetel van de taal en het denken.
• De structuur van dit ‘limbisch stelsel’ [1] is gelijk aan dat van de zoogdieren. Het limbisch stelsel beheerst de emoties en de overlevingsreacties!
• Het emotionele brein controleert alles wat ons psychologisch welbevinden en de fysiologie van het lichaam regelt: de hartfunctie, de bloeddruk, de hormonen, de spijsvertering en zelfs het immuunsysteem.
• Emotionele storingen zijn het gevolg van het slecht functioneren van dit emotionele brein. Bij veel mensen komt dat gebrekkige functioneren voort uit pijnlijke ervaringen die in het verleden hebben plaatsgevonden, zonder verband met het heden, maar die zich onuitwisbaar in het emotionele brein hebben vastgezet. Mensen met een angststoornis kunnen een verhoogde activiteit in dit gebied ervaren.
• Het licht beïnvloedt en controleert zelfs rechtstreeks diverse uiterst belangrijke functies van het emotionele brein.
• Het emotionele brein bezit natuurlijke mechanismen voor zelfgenezing: aangeboren vermogens om evenwicht en welbevinden te herstellen.

  ---

[1] Paul Broca, de Franse neuroloog uit de negentiende eeuw die dit brein als eerste heeft beschreven, heeft het de naam ‘limbisch systeem’ gegeven. Het limbisch systeem omvat structuren zoals de hippocampus, amygdala, hypothalamus en thalamus die samenwerken om emotionele reactie, langetermijngeheugen, leren en gedrag te reguleren.

8.0 Als de twee breinen niet met elkaar overweg kunnen

‘Het bereiken van een innerlijke harmonie; balans tussen de twee breinen’

Het emotionele brein en het cognitieve brein ontvangen de informatie die ons uit de buitenwereld bereikt zo goed als tegelijkertijd. Dan kunnen ze ofwel samenwerken, ofwel elkaar tegenwerken. Het resultaat van deze interactie bepaalt wat we voelen, onze verhouding tot onze medemens. De verschillende vormen van concurrentie maken ons ongelukkig. Omgekeerd: als het emotionele en het cognitieve brein elkaar aanvullen, het eerste om de richting aan te geven van wat we willen met ons leven (het emotionele) en het tweede om ons op die weg zo verstandig mogelijk vooruit te brengen (het cognitieve) dan ervaren we een innerlijke harmonie. Een gevoel van ‘ik ben waar ik wil zijn in mijn leven’.

‘Emotionele kortsluiting’

Het onderzoeksteam van de Universiteit van Yale heeft aangetoond dat het emotionele brein het vermogen heeft de voorhoofdskwab, het meest ontwikkelde deel van het cognitieve brein, uit te schakelen. Als gevolg van zware stress reageert de voorhoofdskwab niet meer en verliest die zijn vermogen het gedrag te sturen. En direct nemen dan de reflexen en de instinctieve handelingen de zaak over. Dan verliezen we de controle over onze gedachtestroom en zijn we niet meer in staat om te handelen met het oog op onze beste belangen op lange termijn. Dat is wat met ons gebeurt wanneer we ons geïrriteerd voelen als gevolg van tegenslag, tijdens een depressie, of als gevolg van een nog ernstiger emotioneel trauma. Dat verklaart ook de overgevoeligheid van mensen die fysiek, seksueel of gewoon emotioneel geweld hebben ondergaan.

‘Angst is de meest voorkomende psychische aandoening in onze maatschappij’

In de medische praktijk komen we vaak twee voorbeelden van zo’n emotionele kortsluiting tegen. Het eerste is wat we het ‘posttraumatische stresssyndroom’ [PTTS] noemen; het tweede ‘angstaanvallen’, wat in de psychiatrie ook wel paniekaanvallen wordt genoemd. Na een traumatische ervaring – een verkrachting bijvoorbeeld – gedraagt het emotionele brein zich als een trouwe en nauwgezette bewaker die zich één keer heeft laten verrassen. Maar het slaat vaak veel te veel alarm als er zich ongewenste intimiteiten plaatshebben. Alsof het niet meer in staat is zich te overtuigen van de afwezigheid van daadwerkelijk bedreigend gevaar.

Versnelde hartslag, zware ademhaling en misschien zelfs zwetende handen kunnen symptomen zijn van de vecht-of-vluchtreactie, de fysiologische reactie van je lichaam op waargenomen fysieke of mentale bedreigingen. Tegelijkertijd worden de cognitieve functies uitgeschakeld door een adrenalinestoot. En ook ziet het cognitieve brein geen enkele reden voor zo’n alarmtoestand, zolang het ‘offline’ gezet is door de adrenaline, is het niet in staat een coherente reactie te geven op de situatie. Over het algemeen zijn dit tekenen van angst, de reactie van je lichaam op stress!

Als proefpersonen buitengewoon pijnlijke foto’s bekijken – verminkte lichaam bijvoorbeeld – reageert hun emotionele brein direct. Echter, als ze een bewuste poging doen hun emoties te bedwingen, zien we op de beelden van hun hersenen in actie dat de corticale gebieden de overhand krijgen en de activiteit van het emotionele brein blokkeren.
De cognitieve controle over emoties is als een tweesnijdend mes: als je het te vaak gebruikt, verlies je uiteindelijk het contact met de noodkreten van het emotionele brein. Zo kan een overdreven controle over de emoties een temperament doen ontstaan dat onvoldoende gevoelig is. Want een brein dat emotionele informatie niet de ruimte biedt haar werk te doen, kent ander problemen. Enerzijds is het veel moeilijker om beslissingen te nemen wanneer men geen voorkeur voelt in zijn diepste innerlijk. Dat wil zeggen in zijn hart. Daarom zien we dat intellectuelen die wat te exact redeneren zich in eindeloze detailbespiegelingen verliezen wanneer ze bijvoorbeeld tussen twee dingen moeten kiezen.

‘Angst is een verstoring van het emotionele verwerkingscentrum in de hersenen’

9.0 Een onuitwisbaar spoor

Trauma: wie is nooit vernederd door een zure onderwijzer op de lagere school?’

De scheiding tussen het cognitieve en emotionele brein maakt dat we een buitengewoon groot vermogen hebben om de kleine alarmsignalen van ons limbisch systeem over het hoofd te zien. We vinden altijd wel een goede reden om ons op te sluiten in een huwelijk of een baan die ons eigenlijk ziek maken, omdat ze dagelijks onze diepste waarden geweld aandoen. Maar we kunnen een verborgen wanhoop niet laten verdwijnen door ons er blind voor te houden. Omdat ons lichaam het voornaamste speelveld is van het emotionele brein, vertaalt zo’n patstelling zich in lichamelijke problemen.
De symptomen daarvan zijn de klassieke stresssignalen: onverklaarbare vermoeidheid, hoge bloeddruk, steeds terugkerende verkoudheid en andere infectieziekten, hartkwalen, ingewands- en huidklachten. Onderzoekers maken het zelfs aannemelijk dat de onderdrukking van negatieve emoties door het cognitieve brein het zwaarst drukken op het hart en bloedvaten.

‘Angst verloopt niet via de neocortex, maar volgt rechtstreeks het spoor in het emotionele brein’

Onderzoekers van de Universiteit van New York hebben de manier waarop de emotionele sporen in de hersenen worden opgeslagen in een volstrekt nieuw daglicht gesteld. Wanneer bijvoorbeeld bij ratten een klein elektrisch schokje krijgen toegediend direct nadat het belletje heeft geklonken, leren ze al heel snel ter plekke te verstijven in afwachting van de schol zodra het belletje klinkt. Toch is het mogelijk deze ratten aan ‘psychotherapie’ te onderwerpen: het is al voldoende het belletje aldoor te laten klinken zonder dat er een elektrische schok op volgt. Als dergelijke sessie maar vaak genoeg worden herhaald, wijst alles erop dat de ratten hebben geleerd niet meer bang te zijn voor het belletje, omdat het niet meer wordt geassocieerd met pijn.

‘De geconditioneerde reflexen doen ‘uitsterven’?’

Het onder controle hebben van reflexen blijkt nog niet zo eenvoudig te zijn. Onderzoeker in het laboratorium hebben ratten genomen die door zo’n ‘uitstervingsproces’ geleerd hadden niet meer bang te zijn en ze hebben bij hen een deel van de voorhoofdskwab (de meest cognitieve cortex) weggenomen. Wat de onderzoekers toen zagen was verbazingwekkend: na deze ingreep bleven de raten weer stokstijf staan zodra ze het belletje hoorden. Precies als voor hun ‘gedragstherapie’!
Dit onderzoek heeft uitgewezen dat het emotionele brein nooit angstgevoelens afleert: de ratten hadden alleen maar geleerd die gevoelens te controleren dankzij hun neocortex, hun ‘cognitieve brein’.
Als we nu deze onderzoekresultaten extrapoleren op de mens, dan begrijpen we dat de littekens in het emotionele brein nog jarenlang aanwezig kunnen blijven. Klaar om op ieder ongewenst moment te worden gereactiveerd!

‘Diep in het brein – het limbisch stelsel - bevindt zich de amygdala, een knooppunt van neuronen waar alle angstreacties van afkomstig zijn’

De emotionele littekens in het limbisch systeem – het emotionele brein – kunnen zich dus altijd weer manifesteren zodra de waakzaamheid en de mogelijkheid tot controle van het cognitieve brein verzwakken, al is dat maar tijdelijk. Zo belet (overmatig) alcoholgebruik (of ayahuasca, [1]) bijvoorbeeld de voorhoofdskwab normaal te functioneren. Daarom voelen we ons ongeremd als we wat te veel hebben gedronken. Maar als we door het leven mishandeld of getraumatiseerd zijn, lopen we om diezelfde reden het risico dat we onder invloed van alcohol of bijvoorbeeld ayahuasca een goedaardige situatie opvatten alsof we weer aangevallen worden waarop we dan heftig reageren. Dit kan ook gebeuren als we alleen maar moe zijn of te verstrooid dan andere zorgen om de angst die in ons limbisch systeem gegrift (blijft) staan onder controle te houden.

[1] Nieuwsbrief ‘Een geforceerde verlichting’, https://www.millennium-visie.org/site/nieuwsbrief/258-geforceerde-verlichting

10.0 Slot

‘Alle ziekten worden gecreëerd door de geest’ [Boeken van Neale D. Walsch]

In de Upanishads wordt aangenomen dat Brabman (letterlijk ‘dat waaruit alles voortkomt'), Atman is (‘dat wat schittert’), het wezen van bewustzijn. En in de openingszinnen van de Dhammapada stelt de Boeddha: ‘Alle verschijnselen worden voorafgegaan door de geest, worden veroorzaakt door de geest, en worden beheerst door de geest’. Een dergelijke zienswijze is volkomen vreemd aan het huidige wetenschappelijke wereldbeeld. De wereld die we zien is zo duidelijk materieel van aard, dat elke suggestie dat zij meer gemeen heeft met de ‘geest’ – het bewustzijn – al snel wordt verworpen als ‘geen basis in de werkelijkheid’ hebbend.

‘Bewustzijn is het veld van alle mogelijkheden’ [Maharishi Mahesh Yogi]

Om in harmonie te leven in onze huidige samenleving dienen we een evenwicht te bereiken en te handhaven tussen onze emotionele en de rationele reacties, Onze emotionele intelligentie komt het beste tot uitdrukking wanneer de twee systemen in onze hersenen, het corticale en het limbische, steeds samenwerken. In die toestand sluiten gedachten, beslissingen en gebaren op een natuurlijke wijze op elkaar aan. In die toestand weten we op elk moment welke keuze we moten maken.

‘Alle verschijnselen zijn projecties in de geest’

Grappig genoeg bestaat er een heel simpel fysiologisch kenmerk van ‘hersenharmonie’, namelijk de glimlach. Een echte glimlach stelt de spieren rondom de ogen in werking en deze kunnen niet naar willekeur, dat wil zeggen door het cognitieve brein worden samengetrokken. Een warme glimlach geeft ons intuïtief te verstaan dat onze gesprekspartner zich op dat moment in een toestand bevindt van harmonie; tussen wat hij denkt en wat hij voelt. De hersenen hebben een aangeboren vermogen om de toestand van flow te bereiken. Het meest universele symbool ervan is de glimlach op het gezicht van Boeddha.

‘Het emotionele brein controleert alles wat ons psychologisch welbevinden en de fysiologie van het lichaam regelt: de hartfunctie, de bloeddruk, de hormonen, de spijsvertering en zelfs het immuunstelsel’

Hans Zevenboom